Katedra Psychologii Zdrowia

Działalność naukowa w Katedrze Psychologii Zdrowia obejmuje szeroki zakres badań prowadzonych w celu zdobycia nowej wiedzy z zakresu psychologii zdrowia oraz sanologii. Uogólniając można wyznaczyć cele główne działania Katedry – poznanie zdrowia w wymiarze biologicznym (psychicznym i somatycznym), indywidualnym i społecznym, ustalenie przyczyn choroby oraz zakresu działań mających na celu utrzymanie zdrowia, powiększenie biopotencjału oraz zapobieganiu dysfunkcjom psychicznym, somatycznym oraz społecznym. Zdrowie – jedna z największych wartości człowieka – warunkuje możliwość działania, radość życia, poczucie szczęścia. Dobry stan zdrowia oznacza prawidłową homeostazę wewnętrzną, stały i wysoki poziom energii, równowagę emocjonalną, jasność umysłu, odporność na choroby i dysfunkcje, umiejętność obrony przed chorobami przewlekłymi i cywilizacyjnymi, co w rezultacie prowadzi do spowolnienia procesów starzenia i długiego życia w sprawności. Odgrywa dużą rolę w kształtowaniu i rozwijaniu wartości intelektualnych i duchowych, zdobywaniu doświadczeń i skuteczności w dążeniu do ideałów i wyznaczonych sobie celów. Jednakże jest to wartość specyficzna. Szczególnie mocno jest dostrzegana przez ludzi, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu lub ciężko zachorowali. Zdrowie rozpatrywane jest jako wartość pozytywna – stan pożądany, a choroba jako wartość negatywna – stan niepożądany.

Podstawą działań naukowych pracowników Katedry jest przekonanie o wzajemnym wpływie somatyki i psychiki człowieka na siebie (model biopsychiczny). Stanowi to także podłoże podejścia systemowego, gdzie zdrowie człowieka zaliczane jest do struktur zarówno wyższego, jak i niższego rzędu. Struktury niższego rzędu to m.in. atom, cząsteczka, komórka, tkanka aż do poziomu człowieka. Z kolei struktury wyższe to rodzina, społeczność lokalna, naród, biosfera. Uważa się, że każdy z tych systemów jest jednocześnie całością i częścią, dlatego nie można rozdzielać ciała i umysłu człowieka. Stąd objawy somatyczne, fizyczne zaburzeń należy analizować na tle relacji interpersonalnych człowieka, jego uczuć i zachowań. Konieczne jest także, aby całą wiedzę na temat dualizmu ciała i umysłu człowieka umiejętnie odnieść do profilaktyki ochrony jego zdrowia. Na stan psychosomatyczny człowieka składa się zatem jego stan funkcji fizycznych oraz sprawność myślowa i samopoczucie psychiczne. Konieczne jest dążenie do zachowania równowagi pomiędzy wpływem środowiska a czynnikami psychologicznymi człowieka. Dysonans wśród tych elementów powoduje powstanie sytuacji stresowej, będącej przyczyną zaburzeń psychosomatycznych lub zaburzeń psychicznych.

Stan psychiczny i stan fizyczny człowieka są ze sobą powiązane, stąd przy formułowaniu diagnozy konieczna jest analiza obu tych elementów. Psychosomatyka, to całościowe ujmowanie problemów człowieka chorego. Zajmuje się rozpatrywaniem zależności psychosomatycznych, czyli dotyczących wpływu czynników psychicznych na organizm człowieka. Badania podejmowane przez pracowników Katedry mają na celu poszukiwanie czynników natury psychicznej wpływających na powstawanie chorób somatycznych i wpływających na ich przebieg.

Myśl przewodnia członków zespołu Katedry to dążenie do zrozumienia istoty zdrowia i czynników, od których ono zależy.

opracowanie: dr Ireneusz Kowalewski